Voor de meeste lezers, luisteraars en bezoekers van Come Get IT zal dit gesneden koek zijn. Toch valt het me op dat hier (zie titel) zo nu en dan verwarring over bestaat. Om je een voorbeeld te geven… het komt voor dat we minder technisch onderlegde sales mensen in de zaal hebben tijdens een van onze evenementen. Die weten soms niet wat VDI betekend, of wat het verschil is met een op RDSH gebaseerde oplossing. Na vandaag is alles helder, beloofd. Kortom: een technisch sales verhaal, deel 1.
Remote Desktop Session Host
Of RDSH afgekort, is een rol die kan worden geïnstalleerd/toegevoegd als onderdeel van een Microsoft Server besturingssysteem, bijvoorbeeld Server 2016 of 2019. Deze rol bestaat niet op een Windows Desktop besturingssysteem, zoals bijvoorbeeld Windows 10.
Lees hier deel 2 uit deze serie
De RDSH rol maakt het mogelijk dat een applicatie of desktop door meerdere personen kan worden gedeeld (meerdere op een). Bijvoorbeeld, er worden een aantal applicaties geïnstalleerd, vervolgens kunnen deze applicaties door meerdere personen tegelijkertijd worden gestart en gebruikt vanaf het zelfde Server 2016/2019 systeem. Naast applicaties kan ook de desktop van het Server besturingssysteem worden gedeeld en gebruikt door meerdere personen tegelijkertijd, het principe is het zelfde.
Dit wordt Multi-User genoemd. Een concept wat al zo’n 20+ jaar bestaat.
Virtual Desktop Infrastructure
Of VDI afgekort. Dit concept is gebaseerd op virtuele machines voorzien van een Desktop besturingssysteem, meestal Windows 10. Vervolgens worden deze machines (een op een) aan een gebruiker toegewezen. Met andere woorden, iedere gebruiker werkt op zijn of haar eigen virtuele machine met zijn of haar eigen applicaties en data.
Dit wordt Single-User genoemd en bestaat al een jaar of 10.
Desktop as a Service
Oftewel, DaaS. Conceptueel is (of was, hier kom ik zo op terug) DaaS gelijk aan VDI, zoals hierboven beschreven. Een gebruiker werkt op zijn of haar eigen virtuele desktop (een op een). Echter, de technologie die hier achter de schermen voor wordt gebruikt is meestal gebaseerd op een Server besturingssysteem (meerdere op een). Voor de gebruiker lijkt het vervolgens wel alsof hij of zij de enige is die gebruik maakt van het systeem. Technisch kan dat zo worden ingeregeld.
Dit heeft alles te maken met het Microsoft licentiebeleid rondom Desktop besturingssystemen, een (heel) lang verhaal. In het kort, het was niet toegestaan om een Desktop besturingssysteem aan te bieden vanaf een gedeelde Cloud omgeving. Technisch gezien is dit nooit een probleem is geweest.
Vandaag de dag, onder bepaalde voorwaarden is dit wel toegestaan. Dus, als we het hebben over DaaS, dan kan dit op verschillende manieren worden ingevuld. Maar… we zijn er nog niet.
Conceptueel is het Single-User, technisch gezien kan beide, Single en Multi-User.
Windows Virtual desktop
WVD afgekort. Een nieuwe Azure only propositie van Microsoft. Wat de dienst exact inhoud is voor vandaag minder belangrijk (ben je geïnteresseerd, lees dan hier meer). Wat wel van belang is om te weten is dat WVD een Windows 10 Enterprise Multi-Session image biedt waar (onder bepaalde voorwaarden) ook door andere DaaS aanbieders gebruik van gemaakt mag worden.
Windows 10 Enterprise Multi-Session is qua concept gelijk aan de eerder genoemde RDSH rol (meerdere op een). Het verschil is dat we hier te maken hebben met een Desktop besturingssysteem waar meerdere gebruikers tegelijkertijd gebruik van kunnen maken – een wezenlijk verschil ten opzichte van een Server besturingssysteem.
Ook voor het Windows 10 Enterprise Multi-Session besturingssysteem geldt dat geïnstalleerde applicaties gebruikt kunnen worden door meerdere personen tegelijkertijd. De desktop, net als die van de Windows Server variant kan ook worden gedeeld en gebruikt door meerdere personen op het zelfde moment.
Vandaag de dag hebben we DaaS gebaseerd op:
- Een Server besturingssysteem waarbij het lijkt alsof je de enige gebruiker bent – onder de motorkap is dit echter niet het geval.
- Een Desktop besturingssysteem welke daadwerkelijk door een gebruiker tegelijkertijd wordt gebruikt.
- Windows 10 Enterprise Multi-Session (Desktop besturingssysteem) welke ook door meerdere gebruikers tegelijkertijd kan worden gebruikt.
Derde partijen
Hiermee bedoel ik bedrijven als Citrix en VMWare. Zoals je misschien wel weet bieden beide bedrijven soortgelijke oplossingen aan.
Het klinkt misschien gek, maar die zijn op exact dezelfde technologie gebaseerd. Citrix Virtual Apps en Desktops (voormalig XenApp en XenDesktop) en VMWare Horizon gebruiken de eerder beschreven Microsoft RDSH technologie “onder water”. Ze leggen hier een eigen “schil” overheen en bieden op die manier een aantal additionele functionaliteiten, dat is feitelijk waar je (extra) voor betaald.
On-premises en Cloud
RDSH en VDI kunnen beiden on-premises en in de Cloud worden opgebouwd. Welk type besturingssysteem (Server of Desktop) en welk aflever mechanisme (Single of Multi-User) hier uiteindelijk voor wordt gebruikt is van een aantal factoren afhankelijk, maar beide is mogelijk.
DaaS is Cloud only. Welke Cloud is hier minder van belang en hangt af van de gekozen oplossing. Zo bieden bedrijven als Citrix en VMWare een eigen DaaS oplossing, hetzelfde geldt voor bijvoorbeeld CloudJumper, Workspot en zo zijn er nog een aantal. Wil je gebruik maken van het eerder uitgelichte Windows 10 Enterprise Multi-Session image als onderdeel van WVD dan ben je gebonden aan Azure. De keuze van DaaS leverancier (provider) staat hier los van, daar ben en blijf je vrij in.
Conclusie
Het is begrijpelijk dat je zo nu en dan door de bomen het bos niet meer ziet. De digitale werkplek (en die bevindt zich echt niet alleen maar in de Cloud) is complexer dan men denkt of doet overkomen (marketing). Natuurlijk zijn wij als consultants en sales engineers als geen ander in staat om hier doorheen te prikken en om deze complexiteit voor onze klanten te verbergen. Enige (conceptuele) kennis van zaken is dan wel op zijn plaats.
Hopelijk heeft dit verhaal het een en ander voor je opgehelderd.
Zo niet, of heb je nog vragen (er valt vanzelfsprekend nog heel veel meer te vertellen) laat het me (Bas) weten, of vraag het een van je technische collega’s – die stoeien hier al jaren mee. In een volgende blog ga ik o.a. (conceptueel) dieper in op het gebruiker profiel en een aantal van de moderne digitale workspace / workplace uitdagingen.
Dank voor het lezen.
Cloud Technologist. Analist, blogger, auteur van de boeken: Inside Citrix en Cloud design principles and architectural recommendations, meer dan 350 artikelen, diverse E-books. Actief binnen verschillende IT communities en 20 jaar ervaring op het gebied van Cloud, EUC, datacenter diensten en enterprise architecturen.
[…] een, een profiel. Of je nou op een fysieke machine werkt, laptop of desktop, een virtuele machine, multi-user of single-user het maakt niet uit. In het profiel van een gebruiker wordt persoonlijke informatie opgeslagen. […]